Bu yazıda; İngiltere’de kimler otomobil kullanabilir, Türk ehliyetinin geçerlilik süresi, İngiliz ehliyeti (driving licence) almak için gerekli şartlar ve ehliyet alımındaki süreçlerden bahsedeceğim. Ehliyet aynı zamanda geçerli bir kimlik belgesi olduğundan gerekli şartları sağlayan herkesin ehliyete başvurmasında fayda var. Ayrıca İngiltere’de insanların üzerlerinde kimlik belgesi taşıma zorunluluğu bulunmamakta, aynı kapsamda ehliyet taşıma zorunluluğu da bulunmamaktadır.

Türkiye ile İngiltere arasında sürücü belgesine yönelik bir anlaşma olmaması nedeniyle Türk vatandaşlarının sürücü belgesi (driving licence) almak için öncelikle geçici sürücü belgesi (provisional driving licence) alması zorunludur. Geçici sürücü belgesi olmadan ehliyet başvurusu yapılamamakta ve sürüş dersleri de alınamamaktadır. Bu nedenle ehliyet alma süreci geçici sürücü belgesi başvurusu ile başlamaktadır.

Ehliyete başvurmak için gerekli şartlar nelerdir?

Photocard Driving Licences

İngiltere’de ehliyet başvurusu yapabilmek için ilk şart mukim yani ikamet eden olmanızdır. Mukim olma şartı ise aynı adreste en az 185 gün yaşamış olmaktır. İngiltere’ye hangi nedenle (ziyaretçi veya öğrenci) gelmiş olursanız olun bu süreyi doldurduysanız İngiliz ehliyetine başvurma hakkına sahipsiniz. Bunun yanında mevcut Türk ehliyetinizi İngiltere’ye giriş yaptığınız tarihden itibaren bir yıl boyunca kullanabilirsiniz.

Ehliyete başvuru için gerekli ikinci şart ise yaş sınırıdır. Otomobil kullanabilmek için 17 yaşınızdan gün almış olmanız gerekmektedir. Ancak 15 yıl 9 ayınızı tamamladıysanız geçici ehliyete (provisioanal licence) başvurabilir, 16 yaşınızdan itibaren otomobil kullanmayı öğrenebilir, 17 yaşınızda da ehliyet sınavına girebilirsiniz.

Üçüncü şart ise geçerli bir kimlik belgesi ibraz etme zorunluluğudur. Birleşik Krallık biyometrik pasaportuna sahip olanlar başvuru esnasında sadece pasaport numaralarını ibraz edebilirken bu pasaporta sahip olmayanlar (diğer herkes) geçerli bir kimlik belgesinin aslını DVLA’e (Driver and Vehicle Licencing Agency) göndermek zorundadır. Geçerli kimlik belgesi olarak; güncel ve geçerli bir pasaport (yeterli süre vizesi bulunan), BRP (Biometrik Residence Permit – Biyometrik İkamet İzin Kartı), AB (Avrupa Birliği) / AEA (Avrupa Ekonomik Alanı) ulusal kimlik kartı veya bir seyahat belgesi (travel document) kullanılabilir. Fotokopi yada onaylı nüshaları kabul edilmemektedir. Dikkat edilecek bir diğer husus da, eğer pasaportunuza bir ay içinde ihtiyaç duyacaksanız göndermemenizdir. Pasaportunuzla olan işlemlerinizi hallettikten sonra ehliyete başvurmanız uygun olacaktır.

Ehliyete başvuru için son şart ise görüş testidir. Kural olarak 01 Eylül 2001’den sonraki araçlarda kullanılan bir plakayı 20 metre mesafeden çıplak gözle veya sürekli kullandığınız gözlük/lens ile okuyabilmeniz gerekmektedir. Ancak bunun için herhangi bir sağlık kuruluşuna gitmeniz gerekmemektedir. Söz konusu test sürüş testine başlarken park halindeki bir araçın plakasını sınav görevlisine okuyarak yapılmaktadır. Bu testi geçemeyenlerin, varsa sürücü belgesi iptal edilmekte ve sınavdan elenmektedir.

Ehliyet başvurusu nasıl yapılır?

Yukarıda anlatılan şartları sağlıyor ve belgeleri haizseniz ehliyet başvurusu yapabilirsiniz. Bunun için iki yöntem mevcut. İlk olarak, online ehliyet başvurusu (siteye gitmek için tıklayınız) yapabilirsiniz. Daha önce bahsettiğimiz UK biyometrik pasaportunuz yoksa online başvuruyu tamamlayıp sonrasında pasaport ve pasaport boyutunda bir fotoğrafınızı posta yolu ile göndermeniz gerekmektedir. Online başvurunun bedeli £34 olup, başvuru esnasında kredi kartı yada debit kart (MasterCard, Visa, Electron, Maestro ya da Delta debit veya kredi kartı) ile ödeme yapmanız gerekmektedir.

Eğer online başvuru yapmak istemezseniz posta yolu ile başvuru yapabilirsiniz. Bunun için gerekli formları postanelerden (post office) temin edebilir ya da online (DVLA formu talep için tıklayınız) olarak formları adresinize talep edebilirsiniz. Posta yolu ile başvuru ücreti £43 olup formlarla birlikte çek yada posta havalesini göndermeniz gerekmektedir. Nakit ile ödeme kabul edilmemektedir. Formları doldurduktan sonra pasaport boyunda renkli bir vesikalık fotoğraf ve geçerli kimlik belgenizi de ekleyerek DVLA’e göndermeniz gerekmektedir.

DVLA belgelerinizi inceledikten sonra eğer uyun görürse gönderdiğiniz belgeleri ve geçici ehliyetinizi adresinize üç hafta içerisinde ayrı ayrı “Royal Mail 2nd class” olarak postalamaktadır. Eğer başvurunuzu online olarak yaptıysanız geçici ehliyetiniz normal olarak bir hafta içerisinde elinize ulaşmaktadır. Bu süre içerisinde belgeleriniz elinize ulaşmadıysa DVLA‘e ulaşmanız gerekmektedir. Burada bir tavsiyede bulunmak yerinde olacak kanaatindeyim. Postada bazen gönderiler kaybolabilmektedir. Gönderdiğiniz belgeler kişisel bilgi içerdiğinden ve önemli belgeler olduğundan belgelerinizi özel gönderi (Special Delivery Guaranteed gibi) yöntemiyle göndermeniz ve almanız faydalı olacaktır. Eğer başvurunuz kabul edilmezse (vize yada kimlik ispatı gibi nedenlerle) paranız iade edilmektedir.

Teori ve sürüş testi

Geçici ehliyetinizi aldıktan sonra kendinizi hazır hissediyorsanız teori testi için başvuru yapmanız gerekmektedir. Teori testi iki aşamalı bir sınav olup birincisi çoktan seçmeli test ve akabinde bilgisayar üzerinden tehlike algılama (hazard perception) sınavıdır. Çoktan seçmeli sınav üç konuyu (kitap/doküman) kapsamaktadır: karayolları trafik kanunu (The Highway Code), trafik işaretleri ve sürüş (driving-the essential skills). Tehlike algılama sınavında ise adaya bilgisayarda 14 adet kısa video izletip her videoda muhtemel tehlikeleri sezip tepki verme süresi ölçülmektedir. Bu sınavın deneme versiyonlarını pratik yapmak maksadıyla bilgisayar ve mobil cihazlar için satın alabilirsiniz. Ayrıca GooglePlay yada Apple App Store’dan Driving Theory Test for Car Drivers uygulamasını satın alarak teori sınavına tam hazır hale gelebilirsiniz.

Kendinizi teori sınavına hazırladıktan sonra online veya telefon ile sınav başvurusu yapmanız gerekmektedir. Başvuru için geçici ehliyet numaranız, e-mail adresiniz (telefon ile başvurularda gerek yok) ve ödeme için kredi kartı/debit kart gerekmektedir. Teorik sınav ücreti £23 olup başvuru adresi için tıklayınız. Sınava telefon, çanta, kulaklık, saat vb kişisel eşyalarla girmek yasak olduğundan bunları kilitli dolaplara koymanız gerekmektedir.

Teori testini başarı ile geçtiniz ve sürüş için de kendinizi hazır hissediyorsanız sürüş testine başvurabilirsiniz. Ancak sürüş testinde dikkat edilmesi gerekenleri öğrenmek için bir kaç defa sürücü dersi almak faydalı olacaktır. Aksi takdirde çok basit hatalardan dolayı elenebilirsiniz. (Sürüş sınavı başvurusu için tıklayınız.)

Sınav sonrası

Sürüş sınavını başarı ile geçtiğiniz andan itibaren kendi başınıza araç kullanmaya başlayabilirsiniz. Ancak aracınızın sigortasının (car insurance) olması, vergisinin (road tax) ödenmiş olması ve MOT testinin de (araç muayenesi) olması gerekmektedir. Söz konusu bilgiler plakadan tespit edilebildiğinden polis durdurmasa bile aracınızın bağlanması ve yüksek cezalar yemeniz muhtemeldir.

Not: Yukarıda verilen bilgiler www.gov.uk sitesinden derlenmiştir.