Taşınmak deyince aklımıza her ne kadar eşyaların taşınması, ev temizliği boya vs. işler gelse de aslında taşınmak, taşınılacak eve karar vermekten taşındıktan sonra gideceğiniz yerdeki resmi işlemlere kadar birçok prosedürü içeren uzun ve biraz da meşakkatli bir süreçtir. Bu yazımızda bu süreci başından sonuna kadar ele alıp dikkat edilmesi gereken konuları anlatmayı, hatırlatmayı hedefliyorum. Taşınma kısmına geçmeden önce ev ilanları ile ilgili birkaç hatırlatma yapmakta fayda var. İlanlardaki resimlerin genellikle gerçek durumu yansıtmadığını bilmek gerek. Resimler genellikle evleri olduğundan büyük ve temiz göstermektedir. Bu nedenle ilanı detaylı okumak, kat planını ve enerji sınıfını incelemek, evi görmeden önce evin durumu ile ilgili acente veya ev sahibi ile iletişime geçerek eksik bilgileri sormak veya mevcut bilgileri teyit etmek gerekmektedir. Evi gördükten sonra veya önce profesyonel temizlik, boya, onarım, varsa bahçe bakımı gibi konuları ev sahibi veya acente ile netleştirmek gerekmektedir.

Taşınma öncesi

Ev ararken herkesin öncelikleri farklı olabilir. Kimisi için fiyat öncelikli iken kimisi için işe yakınlık, kimisi için ulaşım/alışveriş imkanları öncelikli iken kimisi için ise iyi okullara yakınlık öncelikli kriterler olabilir. Bazıları için ise bunların birkaçı veya hepsi de kriter olabilir. Dolayısıyla ev aramadan önce kriterlerinizi iyi belirlemek ve bunları önceliklendirmek iyi bir başlangıç olacaktır. Kısaca bazı kriterleri sıralayacak olursak;

  • Bütçe (Ev kirası, belediye vergisi (council tax, ısınma giderleri (yalıtım), yardım alanlar için kira yardımı miktarı)
  • Ev tipi (bahçeli, apartman dairesi, bungalow (tek katlı), detached/semi detached/terrace)
  • Mevkii (ulaşım imkanları, sağlık hizmetleri, market/alıveriş merkezlerine yakınlık, okullara olan kuş uçuşu mesafe, kurs/park/spor merkezi/kütüphaneye yakınlık, şehir içi-şehir dışı, güvenlik)
  • Araç park yeri (garaj, park izni (parking permit), ev önü (driveway), yol kenarı)

Bahse konu kriterler artırılabilir ve her biri tek tek ayrı olarak incelenebilir ancak biz burada sadece eğitimle ilgili kısma kısaca değinip devam edeceğiz. Eğer çocuğunuz varsa ve eğitimine önem özel önem veriyorsanız taşındıktan sonra okul aramak yerine okula göre taşınmak daha mantıklı olabilir. Bunun için taşınmayı planladığınız bölgedeki okulları iyi incelemeniz gerekmektedir. Okula giriş şartları, okulun kayıt kabul ettiği mesafe, sınavlar ve başvuru zamanları alternatif okullar, okul tipi (tek cinsiyetli, karma, dini ağırlıklı, devlet okulu, özel okul, grammar school vb.) gibi konulara zamanında karar vermek gerekmektedir. Ayrıca İngilizce öğrenmeniz gerekiyorsa bölgedeki İngilizce eğitimi veren enstitüler, yetişkin eğitim merkezleri, kütüphaneler ve hatta kiliseleri bile araştırmak gerekecektir. Taşınmaya karar verdikten sonra taşınacağınız bölgedeki okullara uygun yollardan başvuru yapmanız gerekecektir. Bu konuyu burada kesip devam edelim.

Taşınacağınız eve ve zamanına karar verdikten sonra halletmeniz gereken bazı resmi işlemler olacaktır. Öncelikle enerji (gaz ve/veya elektrik), internet, telefon sözleşmelerinizi ilave ücret ödememek için gözden geçirmekte fayda var. Özellikle internet ve telefon için sözleşmede belirtilen zamanda ilgili firmayı bilgilendirmek ilave fatura/ceza ödememek açısından önemli. Eğer servis sağlayıcılarınızın yeni adresinizde de size hizmet sağlamasını istiyorsanız yeterli süre önceden bilgi vererek yeni adresinizde hizmet sağlayıp sağlayamadıklarını kontrol etmeniz gerekmektedir.

İngiltere’de doğalgaz, su ve elektrik fiziken açılıp kapanmadığı için taşındıktan söz konusu hizmetleri kullanmaya devam ederken hangi firmayı kullanacağınıza karar verebilir ve istediğiniz firmayla irtibata geçebilirsiniz. Ancak internet ve telefon için yeterli süre önceden servis sağlayıcıların internet sitelerini kontrol edip iletişime geçmeniz taşındıktan sonra internetsiz ve telefonsuz kalmanızı önleyecektir. Dolayısıyla sizi fiyat, içerik ve hız konusunda tatmin edecek bir firmaya karar verdikten sonra firmayla iletişime geçerek (online ve sesli) taşındığınız gün itibariyle hizmet alacak ayarlamayı yapmanız gerekmektedir. Başvuru tarihinizden itibaren genel olarak 10-30 günlük bir süre sonra internetinizin aktif edileceğini dikkate alarak başvuru zamanınızı belirlemenizde fayda var.

Sağlık kuruluşları ile olan randevularınızı da dikkate almanız faydalı olacaktır. Varsa rutin kontrollerinizi, almanız gereken ilaçları, devam eden veya planlı tedavilerinizi gözden geçirip mağduriyet yaşamayacak şekilde planlama yapmanız taşınma sürecinde yaşayacağınız yoğunluk ve yeni başvurulardaki gecikmelerden kaynaklı sıkıntıları en aza indirecektir.

Postalarınızı yönetmek de genelde unutulan önemli hususlardan biridir. Posta hizmetlerini sağlayan Royal Mail firmasına 30 günden fazla bir zaman önce bilgi vererek taşındıktan sonra eski adresinize gelebilecek önemli evrakların yeni adresinize yönlendirilmesini sağlayabilirsiniz. Böylelikle unuttuğunuz veya adresinizi henüz paylaşmadığınız kişi ve kurumlardan gelebilecek önemli postaları kaçırmamış olacaksınız.

Nasıl taşınacağınıza karar vermek de önceden planlaması gereken hususlardan biri. İhtiyaç duymayacağınız eşyaları yeterli süre önceden kolilemek hem hazırlıklarınızı kolaylaştıracak hem elden çıkarmanız / imha etmeniz gereken eşyaları belirlemenizi sağlayacak hem de nasıl bir araçla taşınacağınızı belirleyecektir. Taşınacağınız evin durumuna göre bazı eşyaları elden çıkarmanız ve bazılarını da imha etmeniz gerekebilir. Bunun için de yeterli bir zaman ayırmak gerektiğini unutmayın. Mevcut evinizi teslim ederken yerine getirmeniz gereken şartları sözleşmeniz ve envanter listenizden kontrol etmeniz önem arz etmektedir. Böylelikle sorunsuz bir ev teslimi için yeterli zamanınız olacaktır. Bahçe bakımı, çimlerin kesilmesi, budama, evdeki sizden kaynaklı boya ve onarım işlerli, varsa eksik malzemelerin tamamlanması işlerinin önceden halledilmesi gereken işlerdir. Örneğin bahçe çöpü iki haftada bir alınıyorsa çimlerin kesilmesini taşınmanızdan önceki son çöp toplama zamanına göre ayarlamak gerekebilir. Taşıma yönteminize de önceden karar vermek gerekmektedir. Van kiralayabilir, van ve şoför kiralayabilir ya da tamamen profesyonel bir firmayla anlaşabilirsiniz. Hangisine karar verirseniz verin aracın eşyalarınızı alacağından emin olmanız ve planınızı buna göre yapmanız çıkabilecek sorunları önemli oranda azaltacaktır. Araç ayarlama işini son 10 güne bırakmamak ve ayarlama yaptıktan sonra da taşınma gününe kadar kişi veya firmayla sürekli iletişim halinde olarak zaman-araç-adres-fiyat konularını hatırlatmak teyit etmek mağduriyet yaşama ihtimalinizi azaltacaktır. Ayrıca taşınma için gerekli kişileri de önceden ayarlamak hatta yedek bir plan yapmak da faydalı olabilir.

Taşınmadan önce yapabileceğiniz bir diğer husus da temizlik ve boya işidir. Her ne kadar bu husus yazılı anlaşma öncesi taraflar arasında görüşülmüş olsa da anlayış farkları olabilmektedir. Genelde acente ya da ev sahipleri profesyonel temizlik yaptırıp ve faturasını da ibraz edeceklerdir ancak tecrübeler gösteriyor ki yapılan temizlik asla tatmin edici değildir. Temizlik taşınma sonrasına bırakılabilirse de varsa, boya işlerini taşınma öncesi halletmekte fayda vardır. Profesyonel acenteler genelde kontratın başladığı tarihte evin anahtarını teslim ettiklerinden zamanı iyi ayarlamak gerekmektedir.

Son olarak taşınmadan önce yeni evinizin kazan (boiler) ve alarm (yangın, gaz kaçağı) emniyet raporlarını acente veya ev sahibinizin size teslim etmesi gerekmektedir. Yasal olarak bu raporlar olumlu olarak taşınma öncesi kontrol edilmediği takdirde eve taşınmanıza izin verilmez.

Taşınma günü

Taşınacağınız gün için en azından zihinde bir planlama yapmak faydalı olacaktır. Hatta bir kâğıda kısa notlar halinde yapılacakları yazarsanız gözden bir şey kaçmasını engellemiş olursunuz. Eğer eşyaları başkasına taşıtacak ya da taşınma günü için araba ayarladıysanız uygun olan en erken saatle kişi ya da firmalarla tekrar iletişime geçerek adres, zaman bilgilerini teyit etmekte fayda var.

Aracı göndermeden önce sıralı olarak kontrol etmek, çöpleri uygun bir yere boşaltmak, elektrikli ev aleti varsa fişlerini çekmek ya da prizlerin üstündeki düğmeleri kapatmak. Varsa eve ait buzdolabının kapağını açık bırakmak, ev teslimi aynı güne planlıysa temizlik için ilave zaman ayırmak ve son olarak sayaçları okuyup fotoğraflayarak acente/ev sahibi ile kayıt altına almak önem arz etmektedir.

Diğer bir husus da taşınacağınız evde yapılacak envanter kontrolüdür. Bunu genellikle bu iş için kurulmuş özel firmalar ücreti karşılığı yapmaktadır ancak ücret ev sahibi tarafından karşılanmaktadır. Bahse konu kontrol kontratın başladığı tarihte firma temsilcisi, acente ve sizin katılımızla yapılmaktadır. Burada önemli olan husus detaylı olarak evi inceleyip tespit ettiğiniz tüm hususları (boya, temizlik, arıza, yıpranmış/ eski malzemeler, su kaçakları, rutubet, cam-kapı sızdırmazlığı vb.) kayıt altına aldırmanızdır. Bu, evden çıkmanız durumunda ev sahibine karşı elinizin güçlü olmasını sağlayacaktır. Envanter kontrolü genellikle size e-posta yoluyla gönderilir ve kontrol sırasında gözden kaçırdığınız hususlar mevcutsa belli bir süreye kadar bu rapora ekletebilirsinizç

Taşınma sonrası

Taşınmak başlı başına zahmetli bir iş ve maalesef evi taşınmakla da işler bitmiyor. Taşındıktan sonra da yapılması gereken birtakım işler mevcut.

İlk iş olarak eğer universal credit yardımlarından birini alıyorsanız hesabınıza girip “home” sekmesinden “durum değişikliği raporu” (report a change of circumstances) kısmından değişikliği taşınma günü ya da ilk iş günü bildirmeniz gerekmektedir. Müteakiben 0800 328 5644 numaralı telefondan randevu alarak en yakın “job center”a gitmeniz ve kira kontratı, adres ispatı (proof of address), son iki aya ait banka hesap özeti ve kimlik belgesi ile yeni durumunuzu ispatlamanız gerekmektedir.

İkinci önemli husus ise varsa ehliyet ve araç kayıt belgesindeki (V5C) adreslerin güncellenmesidir. Bu işlemi yapmaz ya da gecikirseniz, her bir durum için 1000 pounda kadar ceza alabilirsiniz. Her iki işlem de online olarak yapılabildiğinden ilk fırsatta yapmakta fayda var. Ayrıca araç sigortanız için de acenteyle irtibata geçerek adresinizi güncellemek gerekmektedir. Bahse konu işlemleri bu linkten yapabilirsiniz.

Diğer bir husus da, eğer vizeniz İçişleri Bakanlığına yeni adresinizi bildirmenizi gerektiriyorsa (yani mülteci iseniz) bu işlemi yapmanızdır. Bu işlem de yine online olarak bu linkten yapılabilmektedir.

Bu işlerden biri adres değişikliğinin ilgili makamlara bildirilmesi. İlk olarak bağlı bulunduğunuz belediyeye (council) belediye vergisi (council tax) ve eğer hak sahibi iseniz vergi indirimi başvurusunda bulunmak gerekmektedir. Bu işlemi genelde online olarak bağlı bulunduğunuz belediyenin sitesi üzerinden yapabilirsiniz. Ayrıca eğer aracınız var ve evinizin yakınına park etmek için araç park izni (parking permit) gerekiyorsa park izni talebini de yine aynı yöntemle yapabilirsiniz. Park izini talebiniz onaylanıp park izin etiketiniz elinize ulaşana kadar misafir park izni kullanmanız gerekebilir. Bunun için de bulunduğunuz bölgedeki yetkili merci ile irtibata geçip misafir park izni kartlarını nereden nasıl temin edeceğinizi öğrenmeniz gerekmektedir.

Siz yeni adresinize taşındığınızda eğer eski servis sağlayıcılarınızla ilişiğinizi kestiyseniz yeni adresinize daha önce hizmet sunan firmalar (doğalgaz, elektik, su) sizinle irtibata geçeceklerdir. İster bu firmalardan hizmet almaya devam eder isterseniz yeni firmalarla anlaşabilirsiniz. İhtiyaçlarınıza en uygun hizmeti tespit etmek için uswitch.com, moneysupermarket.com, comparethemarket.com vb karşılaştırma sitelerini kullanabilirsiniz.

Bir diğer husus da sağlık hizmetleridir. Taşındıktan sonra sağlık hizmetlerinde sorun yaşamamak için bir sağlık ocağı (GP- General Practise) ve diş muayenehanesine kayıt yaptırmanız gerekmektedir. Bu konuyu sıralamada arkalara atmış olsak da sağlık ihtiyaçlarınıza göre bu konuya yüksek öncelik tanıyabilirsiniz.

Taşınma sonrası yapılacaklar genel hatları ile yukarıdaki hususları kapsamakla birlikte, kütüphane, spor ve eğlence salonu (leiusure center), yetişkin eğitim merkezi (Adult Learning Center) vb. daha birçok yere başvuru yapma ihtiyacı da duyabilirsiniz.

Taşınmak genel hatlarıyla zahmetli bir iş olduğundan her şeyi hatırlamak her zaman mümkün olmayabilir. Fakat bu yazıyı da bir rehber olarak kullanıp, kendinize bir kontrol listesi hazırlayabilirseniz süreci sorunsuz ya da en az sorunla atlatabilirsiniz. Yeni adresinizin hayatınıza sağlık, mutluluk, huzur, para ve yeni dostlar kazandırması dileğiyle.